Σαν διάστρεμμα ποδοκνημικής ορίζεται οποιοσδήποτε τραυματισμός οφείλεται σε υπερβολικό στροφικό φορτίο στην περιοχή της άρθρωσης. Ως εκ τούτου όταν κάποιο στροφικό φορτίο εφαρμόζεται στην ποδοκνημική και προκαλεί τραυματισμό της, θεωρείται διάστρεμμα.
Ανατομία ποδοκνημικήςΗ άρθρωση της ποδοκνημικής βρίσκεται ανάμεσα στην κνήμη και τον αστράγαλο. Φυσικά σε έναν εξεζητημένο και αρκετά βαρύ τραυματισμό μπορεί να παίρνουν μέρος και άλλα ανατομικά στοιχεία, όπως η περόνη.
Στις εξωτερικές πλευρές του άκρου πόδα βρίσκονται μεταξύ άλλων και σύνδεσμοι των οποίων η κύρια εργασία είναι η συγκράτηση των οσταρίων μεταξύ τους, αλλά και με μεγαλύτερες οστικές δομές, όπως η κνήμη και η περόνη.Οι βασικότεροι σύνδεσμοι που τραυματίζονται κατά το διάστρεμμα είναι ο πρόσθιος και οπίσθιος αστραγαλοπερονικός, ο πτερνοπερονικός,ο εγκάρσιος και μεσόστεος σύνδεσμος.
Άξια αναφοράς είναι και τα υπόλοιπα οστάρια του άκρου πόδα τα οποία είναι ο αστράγαλος, η πτέρνα, το σκαφοειδές, το κυβοειδές και τα τρία σφηνοειδή. Ακριβώς μπροστά από τα οστάρια του άκρου πόδα βρίσκονται τα μετατάρσια, οστικές δομές που συνδέονται με τις φάλαγγες των δακτύλων του ποδιού.
Μηχανισμός κάκωσης
Ο μηχανισμός του διαστρέμματος είναι συνήθως η έσω στροφή της ποδοκνημικής ή αλλιώς η υπερβολική ανάσπαση έσω χείλους της. Το ''συνήθως'' δεν τοποθετήθηκε τυχαία μιας και η έσω στροφή της ποδοκνημικής έχει μεγαλύτερο εύρος κίνησης από την έξω στροφή λόγω ανατομίας της κνήμης και της περόνης και έτσι η υπερστροφή της είναι πιο εύκολη και συνήθης. Ο παραπάνω μηχανισμός κάκωσης αποτελεί το έξω διάστρεμμα, μιας και οι δομές που διατείνονται και τραυματίζονται είναι οι εξωτερικές.
Αυτό βέβαια δεν είναι απόλυτο μιας και η υπερβολική έξω στροφή προκαλεί κάκωση και όλα τα αποτελέσματα του διαστρέμματος. Συνήθως το έσω διάστρεμμα είναι βαρύτερο από το έξω.
Και στις δύο περιπτώσεις οι στροφές είναι βίαιες και απότομες, κάτι το οποίο είναι και ο βασικός λόγος που ο ασθενής δεν προλαβαίνει να αντιδράσει ή έστω να μειώσει την κάκωση και φυσικά τον χρόνο αποκατάστασης.
Βαθμοί Διαστρέμματος
Ως βαθμοί διαστρέμματος ορίζεται η βαρύτητα του τραυματισμού. Έτσι λοιπόν αυτοί είναι τρεις.
Παρατηρείται πόνος, ήπιο οίδημα και ενοχλήσεις κατά τις δραστηριότητες για λίγες μόνο ημέρες. Έχουμε διάταση των θυλακοσυνδεσμικών στοιχείων και εκχύμωση στην περιοχή.
Πρόκειται για βαρύτερο τραυματισμό από αυτόν του πρώτου βαθμού. Ο πόνος είναι εντονότερος όπως επίσης και το οίδημα. Τα στοιχεία της φλεγμονής κάνουν πιο αισθητή την παρουσία τους και πλέον έχουμε έντονη αύξηση της θερμοκρασίας τοπικά και κυανό χρώμα (μελάνιασμα). Η ενοχλήσεις είναι μεγαλύτερες κατά την άσκηση και συχνά είναι ικανές να μας καθηλώσουν στο κρεβάτι και να μετακινούμαστε μόνο για τα πλέον απαραίτητα. Οι συνδεσμικές ίνες πλέον δεν έχουν απλά διαταθεί αλλά ένα ποσοστό τους έχει κοπεί.
Είναι το βαρύτερο διάστρεμμα και πλέον οι συνδεσμικές ίνες έχουν κοπεί σε μεγάλο ποσοστό μέχρι και 100%. Τα συμπτώματα της φλεγμονής είναι σε μέγιστο βαθμό και ο πόνος είναι πολύ μεγάλος. Παρατηρείται έντονη αστάθεια στην περιοχή και αρκετές περιπτώσεις αντιμετωπίζονται χειρουργικά.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΔΙΑΣΤΡΕΜΜΑΤΟΣΗ αντιμετώπιση ενός τέτοιου τραυματισμού ποικίλει και εξαρτάται άμεσα από τον βαθμό και το είδος του διαστρέμματος.
Μία γενική οδηγία που δίνουμε σαν θεραπευτές σε κάθε τραυματισμό είναι παγοθεραπεία-περίδεση-ανάπαυση και ανάροπη θέση για αποφυγή ή έστω μείωση της έκτασης του διαστρέμματος.
Τις πρώτες 48-72 ώρες σίγουρα πρέπει να τοποθετηθεί πάγος τουλάχιστον 3-5 φορές την ημέρα με σκοπό να κατευνάσουμε τον πόνο, να μειώσουμε το οίδημα και να βοηθήσουμε τον οργανισμό στην επουλωτική διαδικασία μειώνοντας την φλεγμονή.
Σαν φυσικοθεραπευτές εφαρμόζουμε διάφορες μορφές
ηλεκτροθεραπείας και ρευμάτων, όπως τα
TENS και τα
διασταυρούμενα που έχουν ως κύρια δράση τους την μείωση του πόνου.
Υπέρηχος είτε σκέτος με εφαρμογή απλού gel, είτε και σαν φονωφόρεση με εφαρμογή gel και αντιφλεγμονώδους αλοιφής (ή) και με μικρής ποσότητας διαλύματος ξυλοκαϊνης. Ο υπέρηχος βοηθά στην μείωση της φλεγμονής και στην ανάπλαση των ιστών.
Το
LASER το οποίο έχει σαν άμεση λειτουργία του την ανάπλαση των ιστών, την αύξηση τοπικά της κυκλοφορίας άρα και την αύξηση παροχής οξυγόνου στην περιοχή και την αύξηση της διαπερατότητας της κυτταρικής μεμβράνης.
Δινόλουτρο εφαρμόζουμε για να μειώσουμε το οίδημα και να αυξήσουμε το εύρος τροχιάς της περιοχής.
Θερμοθεραπεία. Πολλοί είναι οι τρόποι εφαρμογής θερμοθεραπείας, όπως με τα
θερμά επιθέματα, την
Διαθερμία Βραχέων Κυμμάτων και της
υπέρυθρη ακτινοβολία. Σκοπός είναι η αύξηση της τροχιάς στην περιοχή, η αύξηση της ελαστικότητας της ποδοκνημικής και η εξαφάνιση της φλεγμονής μιας και εφαρμόζεται περίπου στα μέσα του υποξέος σταδίου, ενώ στο οξύ απαγορεύεται.
Ενδυνάμωση της περιοχής της ποδοκνημικής. Η διαδικασία της ενδυνάμωσης πρέπει να ξεκινήσει αφού έχουν εξαφανιστεί τα στοιχεία της φλεγμονής, γιατί αλλιώς η περίπτωση της υποτροπής του τραύματος είναι πολύ πιθανή. Αυτό γίνεται συνήθως με ασκήσεις με βάρος στην περιοχή του άκρου πόδα, με την βοήθεια λάστιχων και με εναλλαγές κατεύθυνσης και ασκήσεις κάμψης-ανάσπασης έσω και έξω χείλους του άκρου πόδα πάνω σε ειδικές πλατφόρμες που προσομοιώνουν την κίνηση πάνω σε άμμο ή χώμα, μιας και εκεί η αντίσταση είναι αυξημένη.
Ιδιοδεκτικότητα-Νευρομυική Συναρμογή-Κιναισθησία.
Λέξεις παραπλήσιες αλλά όχι ταυτόσημες. Η φάση αυτή έρχεται συχνά μαζί με την ενδυνάμωση της περιοχής. Σκοπός μας είναι η σωστή ισορροπία του ασθενούς και ο σωστός έλεγχος του σώματός του μέσα στον χώρο. Με άλλα λόγια να μπορεί ο αθλητής-ασθενής να διορθώνει την θέση της ποδοκνημικής του, όταν εφαρμόζονται σε αυτήν στροφικά-παραμορφωτικά φορτία πολλές φορές ίδια με αυτά του μηχανισμού κάκωσης.
Υποστηρικτικός εξοπλισμός. Είναι οι νάρθηκες που τοποθετούνται στην περιοχή κυρίως στο οξύ και υποξύ στάδιο της φλεγμονής, με σκοπό να προστατέψουν τους τραυματισμένους ιστούς της περιοχής. Η εφαρμογή
tape (ή) και
kinesio tape πολλές φορές παίρνουν την θέση τους, αντί του νάρθηκα.
Προστασία μετά την αποκατάστασηΕδώ θέλω να επιστήσουν την προσοχή τους κυρίως οι αθλητές. Πολλές είναι οι φορές που τραυματισμένοι αθλητές ακόμη και μετά το πέρας της αποκατάστασης φοβούνται για τυχόν επανατραυματισμό της περιοχής, κάτι το οποίο είναι λογικό και σύνηθες. Στις αρθρώσεις έχουμε κάποιους υποδοχείς που αρκετοί επιστήμονες ονομάζουν και κύτταρα μνήμης, δυστυχώς αυτά είναι ικανά να μας θυμίζουν τον τραυματισμό μας με όποια κίνηση τείνει να μοιάζει με τον μηχανισμό κάκωσής μας. Σε κάθε περίπτωση που η αποκατάσταση έχει γίνει σωστά, έχουμε ακολουθήσει κατά γράμμα τις συμβουλές του φυσικοθεραπευτή μας και έχουμε περάσει με επιτυχία όλα τα τεστ που πρέπει με σκοπό να επιστρέψουμε στο άθλημά μας, δεν έχουμε τίποτα απολύτως να φοβηθούμε. Εδώ γίνεται το μεγαλύτερο σφάλμα από πολλούς. Με την παραμικρή άσκηση δένουν τα πόδια τους με tape ή ελαστικό επίδεσμο με αποτέλεσμα την ατροφία των υποδοχέων της περιοχής και φυσικά των μυικών και συνδεσμικών δομών που στήριζουν την περιοχή. Άρα πλέον οι πιθανότητες για επανατραυματισμό αυξάνονται δραματικά.
Γενικές οδηγίες προς αθλητές για πρόληψη και προστασία
- Γυμνάστε επαρκώς την περιοχή
- Εκπαιδεύστε εκτενώς την ιδιοδεκτικότητα της περιοχής
- Προστατέψτε το σώμα σας από ακατάλληλα τερέν
- Αποφύγετε την εφαρμογή ακατάλληλων παπουτσιών
- Κάνετε πολύ καλό ζέσταμα και διατάσεις πάντα
- Μετά από κάθε μικροενόχληση σταματήστε την άσκηση και εφαρμόστε πάγο προοληπτικά
- Μην χρησιμοποιείτε υποστηρικτικό εξοπλισμό χωρίς προφανή λόγο
