Ορισμός

Διαβήτης κύησης (Gestational Diabetes Mellitus: GDM) χαρακτηρίζεται κάθε δυσανοχή στη γλυκόζη η οποία αρχίζει ή πρωτοδιαγιγνώσκεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.



Πιο συγκεκριμένα περιλαμβάνει:

• Διαταραχή ανοχής στη γλυκόζη, που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
• Αδιάγνωστη διαταραχή στην ανοχή της γλυκόζης, προϋπάρχουσα της εγκυμοσύνης
• Αδιάγνωστο διαβήτη τύπου 2, προϋπάρχον της εγκυμοσύνης
• Εγκυμοσύνη συνυπάρχουσα χρονικά με πρόδρομη φάση διαβήτη τύπου 1 (σπάνια)

Θεραπευτική Αντιμετώπιση

Για τη θεραπευτική αντιμετώπιση του Σακχαρώδη Διαβήτη Κύησης μπορούμε να εστιάσουμε στα εξής:

1. Διατροφή
2. Σωματική Άσκηση
3. Φαρμακευτική Αγωγή

Ξεκινώντας με τη διατροφή, στόχος της δίαιτας που θα ακολουθήσει η εγκυμονούσα, είναι να εξασφαλίσει το ελάχιστο των θρεπτικών απαιτήσεων της εγκυμοσύνης και την επίτευξη των γλυκαιμικών στόχων, χωρίς να προκαλεί ελάττωση ή υπερβολική αύξηση του βάρους. Για το λόγο αυτό, μπορούμε να βασιστούμε στις παρακάτω συστάσεις:

Δείκτης Μάζας Σώματος (kg/m2)	θερμίδες/κιλό σωματικού βάρους	Στόχος (κιλά)
>=30	12-15	<=7
27-29	25	10-12
22-26	30	12-14
<22	40	15-18

Οι συστάσεις αυτές μας εξασφαλίζουν τη βέλτιστη πρόσληψη βάρους για τη διαβητική έγκυο κατά τη διάρκεια της κύησης αποτρέποντας την επιβαρυντική επίδραση της αυξημένης πρόσληψης βάρους στο διαβήτη κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής. Για τον έλεγχο αυτής της πρόσληψης βάρους, ιδανικές τροφές θεωρούνται: πουλερικά, ψάρια, κρέας (εννοείται χωρίς λίπος και πέτσα) και γαλακτοκομικά χαμηλών λιπαρών. Επίσης όσπρια, φρούτα και λαχανικά που περιέχουν φυτικές ίνες, οι οποίες βοηθούν στη σταθεροποίηση της γλυκόζης στο αίμα, λόγω και της ταχύτερης διέλευσης της τροφής από το λεπτό έντερο. Ακόμη προτιμώνται τρόποι μαγειρέματος χωρίς χρήση λαδιού, όπως βράσιμο, στον ατμό ή στη σχάρα. Τέλος καλό είναι να αποφεύγονται όλες οι κατεργασμένες τροφές, κατεψυγμένα τρόφιμα, σάλτσες που περιέχουν λίπη και τα dressings στις σαλάτες.

Η ένταξη ενός προγράμματος άσκησης στη θεραπεία του ΣΔΚ βασίζεται σε γνώσεις που αποκτήθηκαν από τη φυσιολογία της κύησης και τη φυσιολογία της άσκησης. Η κύηση χαρακτηρίζεται από την αύξηση ορμονών όπως τα οιστρογόνα, η προλακτίνη, η κορτιζόλη, και η προγεστερόνη, που οδηγούν σε αυξημένη αντίσταση στην ινσουλίνη. Επίσης, κατά την διάρκεια αυτής παρατηρούνται ελαττωμένα επίπεδα γλυκόζης κατά τη νηστεία και αυξημένα επίπεδα μεταγευματικά. Για τη ρύθμιση της τάσης αύξησης των επιπέδων γλυκόζης σε φυσιολογικές γυναίκες, παρατηρείται αύξηση της παραγωγής ινσουλίνης σε όλη τη διάρκεια της κύησης. Στις γυναίκες με ΣΔΚ όμως παρά τις αντιρροπιστικές αυτές διαδικασίες παρατηρείται αυξημένη αποθήκευση λίπους και υπερτροφία των λιποκυττάρων καθώς και αυξημένη αντίσταση στη ινσουλίνη. Αυτό οδηγεί σε μειωμένη πρόσληψη γλυκόζης από τους μύες, ενώ παράλληλα καταστέλλεται η παραγωγή γλυκόζης στο ήπαρ. Έχει αποδειχθεί ότι η άσκηση βελτιώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη και την ινσουλοεξαρτώμενη διάθεση της γλυκόζης σε σκελετικούς μύες, οι οποίοι αποτελούν και το βασικό σημείο αντίστασης στην ινσουλίνη και κατά την κύηση. Η βελτίωση στην ινσουλινοεξαρτώμενη διάθεση της γλυκόζης στους μύες αποδίδεται στην αυξημένη αιματική ροή που παρατηρείται με την άσκηση. Παράλληλα, η άσκηση οδηγεί και σε άλλες ευεργετικές προσαρμογές, όπως είναι οι βιοχημικές, μορφολογικές και φυσιολογικές μεταβολές που παρατηρούνται στους σκελετικούς μύες. Το περπάτημα και ο χορός, οι πιο δημοφιλείς τρόποι άσκησης στις έγκυες και μη γυναίκες οδηγούν σε ελάττωση της συγκέντρωσης ινσουλίνης πλάσματος κατά τη διάρκεια της κύησης, χαμηλότερες τιμές γλυκόζης νηστείας και κυρίως μεταγευματικές, καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο και βελτίωση της καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας. Επομένως, προτείνεται άσκηση 30 λεπτά το 24ωρο στις έγκυες που μπορούν να ασκηθούν, άσκηση των κάτω άκρων σε καθιστική θέση για τουλάχιστον 10 λεπτά μετά το γεύμα και κανονική αεροβική άσκηση με κατάλληλη προθέρμανση και τερματισμό.

Ολοκληρώνοντας με τη φαρμακευτική αγωγή, έγκυες που αποτυγχάνουν με τη δίαιτα και την άσκηση να πετύχουν τους θεραπευτικούς στόχους ή παρουσιάζουν σημεία επιταχυνόμενης αύξησης του εμβρύου απαιτούν θεραπεία με ινσουλίνη. Σχεδόν αποκλειστικά η επίτευξη ιδανικού γλυκαιμικού ελέγχου απαιτεί πολλαπλή και εντατικοποιημένη ινσουλινοθεραπεία. Τα ταχείας και βραχείας δράσης ανάλογα ινσουλίνης είναι ασφαλή αλλά δε φαίνεται να υπερτερούν των ανθρωπίνων τύπων ινσουλινών. Τα μακράς δράσης ανάλογα ινσουλίνης δε χρησιμοποιούνται προς το παρόν ως “basal insulin” στην εγκυμοσύνη. Τέλος, όσον αφορά τα υπογλυκαιμικά δισκία, γενικά αντενδείκνυται. Εξαίρεση αποτελούν η μετμορφίνη για την οποία υπάρχουν κλινικές μελέτες σε εξέλιξη, καθώς και τα ινσουλινοεκκριτικά, γλιμπουρίδη και γλιβενκλαμίδη για τα οποία υπάρχουν ενθαρρυντικά κλινικά θεραπευτικά αποτελέσματα χωρίς όμως προς το παρόν επίσημη ένδειξη.

Βιβλιογραφία

Διαβήτης στην εγκυμοσύνη, /http:/www.gun.gr/artman/publish/article_174.asp

Diabetes Over Pregnancy, /http:/www.hudc.gr/info/public

Β.Χ.Χαριζοπούλου, Ε.Σ.Σαράντη, Δ.Γ.Γουλής, Η άσκηση ως μέσο πρόληψης και θεραπείας του Διαβήτη Κύησης-Ανασκόπηση, Ελληνική Μαιευτική και γυναικολογία, Μονάδα Ενδοκρινολογίας-Αναπαραγωγής, Α’ Μαιευτική-Γυναικολογική Κλινική, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 20(3):211-218,2008

Σπύρος Μπακατσέλος, Παθολόγος-Διαβητολόγος, «Σακχαρώδης Διαβήτης Κύησης», 21ο Ετήσιο Συνέδριο Διαβητολογικής Εταιρίας Βορείου Ελλάδος, 8-10 Νοεμβρίου 2007

ACOG Technical Bulletin. Diabetes and Pregnancy. Int J Cynecol Obstet 1995; 48:331-9